Kim, haçan oýlap tapdy?

Gämi. Adamzat durmuşynda müňlerçe ýyl mundan ozal, deňizde ýüzmek we munuň üçin bolsa suwa çümmeýän haýsydyr bir zady oýlap tapmak pikiri döräpdir.Ilkibaşda agaç bölekleriň, agaç çelekleriň, tagtanyň hem-de çişirilen derileriň üstünde ýüzüp görýärler, emma ol uzak wagtlyk bolmaýar.Ilkinji gäminiň haçan, nirede oýlanyp tapylandygy barada dürlüçe maglumatlar bolup, esasy maglumatlarda onuň Müsürde peýda bolandygy bellenilýär.

Nil derýasynyň ilkinji gämi gatnawly derýa bolandygy çaklanylýar.Müsürde ilkinji gämiler söwda maksatly döredilýär.Ol ýük arabasyna garanyňda, ýurduň ykdysady durmuşynda has peýdaly bolupdyr.Ilkinji gämiler orak şekilli bolup, Müsürde tokaý az bolandygy sebäpli, onuň gurluşygynda papirus ulanylýar hem-de daşy sim bilen berkidilýär.

Ilkinji ýelken adaty haýwan derisi bolup, gaýykçy ony eli bilen tutup, hemişe ýeliň ugruna gönükdirmeli bolýar.Wagtyň geçmegi bilen finikiýalylardan kedr agajynyň getirilmegi bilen gämi gurluşygynda agaç ulanylyp başlanýar.

Takmynan 4600 ýyl ozal gämilerde bogaldak (ýelkeni berkitmek üçin dik goýulýan beýik agaç sütün) peýda bolýar we ol häzirki wagtda hem ulanylýar.Bogaldak gäminiň ýöremegini aňsatlaşdyrýar. Şol döwürde ilkinji gönüburçly ýelken peýda bolýar, ýöne ol gäminiň hereketi üçin ygtybarsyz hasaplanýar. Şeýlelik bilen, şol döwürler gämini hereketlendirmekde eli kürekli gaýykçylaryň güýjünden peýdalanmaly bolýar.

Gäminiň iň ýokary tizligi sagatda 12 kilometre ýetýär.5 müň ýyl ozal deňiz söwdasynyň ösmegi bilen finikiýalylar gämi gurup başlaýarlar.Tagtalar bilen örtülen gaty gapyrgalary merkezdäki bir agaja berkidýärler.

Olar muny haýwanlaryň oňurga birleşýän süňklerinden nusga almak arkaly ýasaýarlar.Finikiýalylaryň bu taslamasy şu günki güne çenli dowam edýär.Wagtyň geçmegi bilen Portugaliýada, Ispaniýada, soňra Angliýada, Gollandiýada, Fransiýada we beýleki ýurtlarda gämi gurluşygy ösdürilip başlanýar.Ilkinji gämiler agaçdan bolup, ilkinji demir gämi 1789-njy ýylda, ilkinji demir deňiz gämisi 1843-nji ýylda gurulýar.Häzirki wagtda Ýer ýüzünde gurlan iň uly gämi Ýaponiýanyň Jahre Viking supertankeri hasaplanýar.

Onuň uzynlygy 458 metr, agramy 564,763 tonna barabar.

Ýene degişli makalalar

Türkiýeden Gaza Ugradylan Ynsanperwer Kömek Gämisi Müsüre Bardy
Türkiýe, Gaza Ynsanperwer Kömegini Bermäge Dowam Edýär
Izmir Portuna Möwsümiň Ilkinji Kruiz Gämisi Geldi
Türk metbugatynyň gysgaça mazmuny
ABŞ Hindi Okeanyndaky Gäminiň Eýran Tarapyndan Urlandygyny Habar Berdi
Öwülýä Çelebiniň ömür beýany
Balkanda ýokanç keselli aýal-gyzlara howuzlarda suwa düşmek gadagan edilýär